Zamknij

Maryjny maj

Maryjny maj

Maj jest miesiącem Maryi. W Kościele mai się ołtarze i odprawia nabożeństwo ku Jej chwale. Kult Matki Bożej był, i nadal jest bardzo żywy, gdyż w polskiej pobożności i obyczajowości majowe dni w sposób szczególny poświęcone są osobie Maryi - Matce Boga i Matce Kościoła. Oddawanie Jej czci znane jest już od IV wieku, bowiem w świecie chrześcijańskim już właśnie w średniowieczu okres ten przeznaczono Bożej Rodzicielce, a przez następne stulecia powstawały święta i uroczystości dedykowane Najświętszej Panience.

Majowe dni niezmiennie kojarzą się nam z odradzającą przyrodą, kwitnącymi sadami oraz niezliczoną różnorodnością barw i zapachów kwiatów takich jak: bzy, konwalie czy niezapominajki. Jednakże, przede wszystkim w tym miesiącu odbywa się nabożeństwo ku czci Matki Boskiej, upowszechnione na ziemiach polskich w XIX wieku, nazywane popularnie majowym. Podczas nich w kościołach, w małych miasteczkach czy na wsiach przy kapliczkach rozbrzmiewa Litania do Najświętszej Maryi Panny. Co roku, już na Wielkanoc, ale głównie przed majówką odmalowywano figury świętych oraz przyozdabiano kwiatami, girlandami i szarfami wiejskie kapliczki i przydrożne krzyże. Oczywiście dbano też o otaczającą obiekty sakralne zieleń, dokonując nowych nasadzeń, pieląc i przycinając roślinność. Wzmiankę o strojeniu figurek zawarł w swoim dziele Oskar Kolberg, który tak oto zapisał: W pierwsze święto dziewczęta ubierają kwiatami (w snopeczkach lub girlandach) boże - męki (krzyże przydrożne) we wsi i w jej pobliżu, a niekiedy i figury świętych. Ksiądz im za to dziękuje, a miejscami i poczęstunkiem u siebie.

Centralnym punktem nabożeństwa majowego jest odmawianie Litanii Loretańskiej. Ten wspaniały hymn, dedykowany ku czci Maryi wysławia Jej wielkie cnoty i przywileje, jakimi obdarzył Ją Pan Bóg. Powstała ona w XII wieku prawdopodobnie we Francji, zaś oficjalnie zatwierdził ją dopiero w XVI wieku papież Sykstus V. Nazwę „Loretańska” otrzymała od miasteczka Loreto, położonego w środkowej części Włoch, gdzie znajduje się słynne sanktuarium maryjne Santa Casa. Litania do Matki Bożej była szczególnie propagowana i odmawiana przez pielgrzymów w loretańskim sanktuarium maryjnym, gdzie przybrała tam ostateczną formę i zaczęła obowiązywać w całym Kościele. Termin „litania” (z gr. lite, łac. litanea, tłum. prośba, błaganie) oznacza dosłownie „modlitwę błagalną”. Stąd, wymienianym w niej poszczególnym tytułom Maryi, których obecnie w Polsce jest 52, towarzyszy po każdym ich wezwaniu odmawiana przez wiernych sentencja „Módl się za nami”. Ciekawostką jest, że do Litanii 12 października 1923 roku dołączono tytuł Królowo Polskiej Korony, który po II wojnie światowej został przekształcony na - Królowo Polski.                          

W Polsce, nabożeństwo majowe zostało wprowadzone przez Jezuitów w 1838 roku i szybko przyjęło się wśród wiernych. Od II połowy XIX wieku majówki zaczęły stanowić charakterystyczny rys polskiej pobożności, odróżniającej się od religii zaborców. Oskar Kolberg o majowym pisał tak: Pierwszego Maja rozpoczyna się Majówka (majowe nabożeństwo). Ubierają wtedy w domu jednym, lub – we większej wsi – we dwóch, postawiony na stole obraz Matki Boskiej Częstochowskiej wstążkami jedwabnemi różowej barwy, i obstawiają go wazonikami w których wsadzone są: muszkatel, geranium, róża, bluszcz leśny (Haedera silvatica). Tu się schodzą przez cały maj i przy zapalonych przed obrazem świeczkach śpiewają kościelne pieśni. Wówczas, wzorowane na kościelnych nabożeństwa majowe zaczęto odprawiać głównie na wsiach czy w mniejszych miejscowościach pod kapliczkami z wizerunkami maryjnymi bez udziału księdza. Codziennie wieczorem po pracy ich mieszkańcy gromadzili się przy udekorowanych kwiatami i zielonymi gałązkami figurkach czy przydrożnych krzyżach. Zgromadzony na wspólną modlitwę lud odmawiał Litanię do Matki Bożej, nazywaną popularnie Litanią Loretańską oraz Antyfonę „Pod Twoją obronę”, w której w pełni wyraża się kult Maryi. Potem śpiewane były pieśni poświęcone Jej osobie, m.in. takie jak.: „Cześć Maryi”, „Po górach, dolinach” czy też „Czarna Madonno”. Wśród nich intonowano też znane od połowy XIX wieku „Chwalcie łąki umajone”, czy jeszcze starszą, autorstwa Franciszka Karpińskiego „Wszystkie nasze dzienne sprawy”. Wśród uczestników nabożeństwa nie brakowało także młodzieży, a zwłaszcza panien, które po zakończeniu śpiewów, kawalerowie ochoczo odprowadzali do domów, korzystając w ten sposób z okazji do zalotów. Majówki były też sposobnością do spotkań par, zwłaszcza tych, którym nieprzychylni byli rodzice.  

Pobożność polskiego narodu i obecny w nim kult Matki Bożej posiada niezwykle żywą i bogatą tradycję. Jest niejako obrazem duchowości i dawnej religijności ludowej, przejawiającej się we wznoszeniu umysłów i serc ku Tej, która stała się dla wiernego ludu najwspanialszym wzorem.

 

Serdecznie zapraszamy na Koncert Pieśni Maryjnych, który odbędzie się w najbliższą sobotę, 28 maja w naszym zabytkowym kościele pw. św. Doroty z Wolanowa. 

 

Bibliografia:

Basadonna G.Santarelli G., Litania Loretańska, Warszawa 1999.

Kolberg O., Mazowsze, cz. IV, Dzieła wszystkie, t. 27, Wrocław-Poznań 1964.

Kolberg O., Radomskie, cz. I, Dzieła wszystkie, t. 20, Wrocław-Poznań 1964.

Spiss A., Kult Matki Bożej w Polsce. Wprowadzenie, [w:] „Orędowniczko nasza. Kult Matki Bożej w polskiej  kulturze ludowej”, Kraków 1996.

 

 

 

Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2014-2020

×

Drogi Użytkowniku!

Administratorem Twoich danych jest Muzeum Wsi Radomskiej z siedzibą przy ulicy Szydłowieckiej 30 w Radomiu, zarejestrowanym w Rejestrze Instytucji Kultury prowadzonym przez Samorząd Województwa Mazowieckiego pod numerem RIK/21/99 NIP 796-007-85-07.   Nasz e-mail to  muzeumwsi@muzeum-radom.pl, a numer telefonu 48 332 92 81. Z Inspektorem Ochrony Danych (IOD) skontaktujesz się mailem iod@rodo-radom.pl

Co do zasady Twoje dane zbieramy wyłącznie w celach związanych ze statutowymi zadaniami MUZEUM. Przetwarzamy Twoje dane zgodnie z prawem: w przypadku gdy przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na nas jako administratorze, wykonania umowy oraz gdy przetwarzanie jest niezbędne do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym. Zawsze prosimy Cię o podanie tylko takiego zakresu danych, jaki jest niezbędny do realizacji naszych celów:

gromadzenie zabytków w statutowo określonym zakresie; katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych zbiorów; przechowywanie gromadzonych zabytków, w warunkach zapewniających im właściwy stan zachowania i bezpieczeństwo, oraz magazynowanie ich w sposób dostępny do celów naukowych; zabezpieczanie i konserwację zbiorów oraz, w miarę możliwości, zabezpieczanie zabytków archeologicznych nieruchomych oraz innych nieruchomych obiektów kultury materialnej i przyrody; urządzanie wystaw stałych i czasowych; organizowanie badań i ekspedycji naukowych, w tym archeologicznych; prowadzenie działalności edukacyjnej; popieranie i prowadzenie działalności artystycznej i upowszechniającej kulturę; udostępnianie zbiorów do celów edukacyjnych i naukowych; zapewnianie właściwych warunków zwiedzania oraz korzystania ze zbiorów i zgromadzonych informacji; prowadzenie działalności wydawniczej, prowadzenie strony www, w tym zakresie serwisów, które poprawiają jakość naszej pracy i poziom oferowanych usług.  

W trosce o bezpieczeństwo zasobów Muzeum informujemy Cię, że będziemy monitorować siedzibę Muzeum z poszanowaniem Twojej ochrony do prywatności. W tym wypadku będziemy działać w oparciu o przepisy prawa i w celu wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym.

Nie będziemy przekazywać Twoich danych poza Polskę, ale możemy udostępnić je podmiotom, które wspierają nas wypełnianiu naszych zadań. Działamy w tym przypadku w celu wypełnienia obowiązków prawnych, które na nas spoczywają oraz w związku z wykonaniem zadań realizowanych w interesie publicznym.

Twoje dane będziemy przetwarzać w oparciu o przepisy prawa obowiązujące w naszym kraju, tak długo, jak przetwarzanie jest  niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na nas jako administratorze; także w związku z realizacją zadań publicznych oraz do momentu ustania przetwarzania w celach planowania związanego z organizacją funkcjonowania Muzeum.

Przysługuje Ci prawo do żądania dostępu do swoich danych osobowych, ich sprostowania, ograniczenia przetwarzania oraz, w zależności od podstawy przetwarzania danych osobowych, także prawo do wniesienia sprzeciwu wobec ich przetwarzania oraz prawo do ich przenoszenia i usunięcia.

Jeżeli przetwarzanie danych odbywa się na podstawie zgody, masz prawo do cofnięcia tej zgody w dowolnym momencie, jednak bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem.

Przysługuje Ci również prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa, gdy uznasz, że przetwarzanie Twoich danych osobowych narusza przepisy prawa.

Podanie danych osobowych jest obligatoryjne w oparciu o przepisy prawa; w pozostałym zakresie dobrowolne, ale odmowa ich podania może uniemożliwić podjęcie współpracy, realizację umowy czy usługi.

Szczegółowe zasady ochrony Twojej prywatności znajdują się w naszej Polityce Prywatności i Polityce Cookies.

Administrator Danych Osobowych .