Zamknij

Jedna jaskółka wiosny nie czyni

Jedna jaskółka wiosny nie czyni

Te drobne ptaszki są zaprzyjaźnione z ludźmi prawie tak silnie, jak bociany. Tak, jak bociany kojarzone z wiosną i tak jak one, bardzo chętnie widziane w wiejskich zagrodach.

W naszym kraju występują trzy gatunki jaskółek. Już dawno temu dwa z nich: jaskółka dymówka i jaskółka oknówka, porzuciły swoje naturalne środowisko i zaczęły zasiedlać przychylne im ludzkie osiedla. Trzecia – jaskółka brzegówka, unika sąsiedztwa ludzi i zajmuje trudno dostępne nadwodne tereny. Tam czuje się najlepiej.

Jaskółka dymówka to mały ptak o czarnym lśniącym grzbiecie i białych piersiach. Ma długi, mocno rozwidlony ogon i długie, spiczasto zakończone skrzydła. Na czole i podgardlu posiada bordową plamę od strony piersi otoczoną czarnym brzegiem.

Gniazdo lepi z błota, prawie zawsze wewnątrz budynków, najczęściej w oborach i stajniach, gdzie roi się od smacznych owadów. Przypomina ono ćwierć kuli, jest otwarte na całej górnej powierzchni.

Ma radosny i donośny głos: ciwitwit, który mieszkańcy wsi porównywali do zabawnych przyśpiewek, np. Uszyłabym ci rękawiczki, uszyłabym ci rękawiczki, ale nie mam nici… lub Kręci nici!... Kręci nici!... Pójdziemy orać!... , albo też: Jest gdzie sieść, a nie ma co jeść!... Co jedzą dymówki? Pożywienie łapią w locie. ich ulubione kąski to muchy i ślepaki.

Jaskółka oknówka na ciemnym grzbiecie, tuż ponad ogonem posiada sporą białą plamę, biały ma również cały spód ciała, od podgardla aż do nasady ogona. Czoło ma czarne, podgardle – białe, bez bordowej plamy. Ogon ma mniej wycięty, niż
u dymówki, bez długich widełek. Gnieździ się tylko na budynkach murowanych, nigdy nie wlatuje do ich wnętrza. Osiedla się pod nawisem dachów lub okiennych parapetów. Jej gniazdo jest z górnej strony całe zalepione, tylko po środku pozostaje mały otwór wylotowy. Żywi się drobnymi owadami. Śpiewa ciszej niż dymówka, jej głos przypomina delikatne:
circir.

Jaskółkę brzegówkę łatwo odróżnić od dwóch pozostałych gatunków. Ma skromne szaro-brunatne upierzenie i krótki delikatnie rozwidlony ogonek. W ludzkich osiedlach nie sposób ją spotkać, zamieszkuje bowiem trudno dostępne strome urwiska, piaszczyste skarpy rzek, jezior i stawów. Tam czuje się najlepiej. Nie lepi gniazd. Gnieździ się w głębokiej na 1 metr norze, którą wygrzebuje w piasku lub w ziemi. Dzięki temu nazywa się ją jaskółką-grzebieluchą. Tak jak jej kuzynki, żywi się drobnymi owadami, które łapie w locie. Jej głos jest skromny, jak jej piórka, brzmi: czrczr.

O jaskółkach krąży wiele legend i przypowiastek. Wierzono kiedyś, że spędzają zimę śpiąc zagrzebane w mule na dnach jezior. Opowiadano, że po wydostaniu się spod wody, na trzy dni i trzy noce muszą skryć się w lesie, aby się osuszyć. Po tym czasie wracają do wiosek, by zwiastować ludziom radość i wiosnę. Jak się jednak domyślacie, jaskółki wcale nie zimują pod lodem, ale jak większość ptaków, odlatują do ciepłych, krajów, by w kwietniu znów do nas powrócić.

Według ludowych podań, jaskółki, podobnie do bocianów, mają zdolność rozpoznawania złych ludzi – stronią od nich, natomiast lgną do ludzi dobrych. Wierzono więc, że warto być dobrym człowiekiem. Obecność jaskółek miała chronić zagrody od pożaru. Wynikała z tego też inna praktyczna korzyść – ptaszki wyjadały owady, które dokuczliwie kąsały zwierzęta gospodarskie.

Jaskółki szanowano i dbano, by nic im nie zagrażało. Prawdopodobnie dlatego zaczęto tworzyć przestrogi, mające zniechęcić niegodziwych ludzi do szkodzenia tym pożytecznym ptakom. Opowiadano, że ten kto zabije jaskółkę, tego krowy zaczną dawać zepsute mleko, a kto zniszczy jaskółcze gniazdo, ten dostanie piegów na twarzy, albo nawet straci wzrok!

Z jaskółką, mieszkańcy wsi kojarzyli jedno z pospolitych ziół, tzw. jaskółcze ziele.Zauważono, że roślina ta pojawia się wiosną wraz z przylotem jaskółek, a zamiera równocześnie z ich odlotem. Stosowano ją w leczeniu chorób skórnych, stąd z pewnością kojarzono z piegami, które uważano za karę dla niszczycieli jaskółczych gniazd. Musicie wiedzieć, że jaskółcze ziele to roślina silnie trująca. Ludzie nadal korzystają z jej właściwości leczniczych, ale pamiętajcie, że mogą to robić wyłącznie dorośli, którzy dobrze znają się na ziołach.

A co z naszym tytułowym przysłowiem? Dlaczego „jedna jaskółka wiosny nie czyni”? Przysłowie to ma dwa znaczenia. Pierwsze jest dosłowne: jaskółki pojawiają się u nas już pod koniec marca, kiedy pogoda płata nam figle (bo przecież „w marcu jak w garncu”). Niebo na zmianę jest słoneczne i zachmurzone, dni ciepłe przeplatają się z mroźnymi i śnieżnymi. Zima kończy się, ale nie chce jeszcze w pełni ustąpić miejsca wiośnie. Przylot jaskółek nie świadczy więc o tym, że wiosna jest już z nami na dobre. Drugie znaczenie przysłowia zachęca do ostrożności w wyrabianiu sobie o kimś opinii na podstawie jednego czynu. Nie wystarczy np. raz dostać 5 z klasówki, by uznano nas za dobrego ucznia…

 

A teraz pora na Ciebie i "Działaj maluchu".

<<< JASKÓŁKI >>>  pobierz plik

Miłej zabawy.

 

 

Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2014-2020

×

Drogi Użytkowniku!

Administratorem Twoich danych jest Muzeum Wsi Radomskiej z siedzibą przy ulicy Szydłowieckiej 30 w Radomiu, zarejestrowanym w Rejestrze Instytucji Kultury prowadzonym przez Samorząd Województwa Mazowieckiego pod numerem RIK/21/99 NIP 796-007-85-07.   Nasz e-mail to  muzeumwsi@muzeum-radom.pl, a numer telefonu 48 332 92 81. Z Inspektorem Ochrony Danych (IOD) skontaktujesz się mailem iod@rodo-radom.pl

Co do zasady Twoje dane zbieramy wyłącznie w celach związanych ze statutowymi zadaniami MUZEUM. Przetwarzamy Twoje dane zgodnie z prawem: w przypadku gdy przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na nas jako administratorze, wykonania umowy oraz gdy przetwarzanie jest niezbędne do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym. Zawsze prosimy Cię o podanie tylko takiego zakresu danych, jaki jest niezbędny do realizacji naszych celów:

gromadzenie zabytków w statutowo określonym zakresie; katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych zbiorów; przechowywanie gromadzonych zabytków, w warunkach zapewniających im właściwy stan zachowania i bezpieczeństwo, oraz magazynowanie ich w sposób dostępny do celów naukowych; zabezpieczanie i konserwację zbiorów oraz, w miarę możliwości, zabezpieczanie zabytków archeologicznych nieruchomych oraz innych nieruchomych obiektów kultury materialnej i przyrody; urządzanie wystaw stałych i czasowych; organizowanie badań i ekspedycji naukowych, w tym archeologicznych; prowadzenie działalności edukacyjnej; popieranie i prowadzenie działalności artystycznej i upowszechniającej kulturę; udostępnianie zbiorów do celów edukacyjnych i naukowych; zapewnianie właściwych warunków zwiedzania oraz korzystania ze zbiorów i zgromadzonych informacji; prowadzenie działalności wydawniczej, prowadzenie strony www, w tym zakresie serwisów, które poprawiają jakość naszej pracy i poziom oferowanych usług.  

W trosce o bezpieczeństwo zasobów Muzeum informujemy Cię, że będziemy monitorować siedzibę Muzeum z poszanowaniem Twojej ochrony do prywatności. W tym wypadku będziemy działać w oparciu o przepisy prawa i w celu wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym.

Nie będziemy przekazywać Twoich danych poza Polskę, ale możemy udostępnić je podmiotom, które wspierają nas wypełnianiu naszych zadań. Działamy w tym przypadku w celu wypełnienia obowiązków prawnych, które na nas spoczywają oraz w związku z wykonaniem zadań realizowanych w interesie publicznym.

Twoje dane będziemy przetwarzać w oparciu o przepisy prawa obowiązujące w naszym kraju, tak długo, jak przetwarzanie jest  niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na nas jako administratorze; także w związku z realizacją zadań publicznych oraz do momentu ustania przetwarzania w celach planowania związanego z organizacją funkcjonowania Muzeum.

Przysługuje Ci prawo do żądania dostępu do swoich danych osobowych, ich sprostowania, ograniczenia przetwarzania oraz, w zależności od podstawy przetwarzania danych osobowych, także prawo do wniesienia sprzeciwu wobec ich przetwarzania oraz prawo do ich przenoszenia i usunięcia.

Jeżeli przetwarzanie danych odbywa się na podstawie zgody, masz prawo do cofnięcia tej zgody w dowolnym momencie, jednak bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem.

Przysługuje Ci również prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa, gdy uznasz, że przetwarzanie Twoich danych osobowych narusza przepisy prawa.

Podanie danych osobowych jest obligatoryjne w oparciu o przepisy prawa; w pozostałym zakresie dobrowolne, ale odmowa ich podania może uniemożliwić podjęcie współpracy, realizację umowy czy usługi.

Szczegółowe zasady ochrony Twojej prywatności znajdują się w naszej Polityce Prywatności i Polityce Cookies.

Administrator Danych Osobowych .