Zamknij

Jajko w kulturze

Jajko w kulturze

W większość kultur świata jajko darzone jest szczególnym kultem. Zawiera w sobie zalążek nowego życia, jest więc symbolem owej stałości życia i jego mocy, a pytanie o to, co było pierwsze jajko czy kura to podstawa licznych rozważań filozoficznych. W wyobraźni wielu ludów pierwotnych cały świat wykluł się z wielkiego jaja.

Dekoracyjne jajko¶

Najstarsze przykłady dekorowanych jaj pochodzą sprzed pięciu tysięcy lat, z Asyrii, Persji, Rzymu i Chin. Na terenach Polski w trakcie wykopalisk archeologicznych na opolskim Ostrówku, w pozostałościach grodu słowiańskiego,  odnaleziono pisankę z X wieku. Jajko związane było więc z kultem słowiańskim i było symbolem boga słońca, nowego życia i narodzin. Było także uznawane za potężny amulet, który chronił przed czarami i złymi mocami, występowało więc w obrzędach ku czci zmarłych. Zwyczaj święcenia pisanek wywodzi się z kultury ludowej, w której jajko z jednej strony było zaklinaczem dobra, a z drugiej nacechowane było magią obronną, chroniąc przed siłami zła. Istotą jaja jest odbudowanie płodności świata, żyzności pól, płodności zwierząt, ale też sił witalnych człowieka. Szczególne właściwości miało jajko w kolorze czerwonym, które uznawano za skuteczne we wszelkich sprawach sercowych i miłosnych. ¶

Sankcje i zwyczaj¶

Kogut, kura i jajka uznawane były za niezwykły dar i kosztowny prezent. Zwyczajowo chłopi, którzy udawali się do dworu lub księdza z prośbą o załatwienie dowolnej sprawy właśnie taki podarek wręczali w prezencie. Na wschodnich ziemiach dawnej Polski kobiety wiejskie obdarowywały księdza jajkami. Przebywający w Polsce za czasów panowania Zygmunta III Wazy inżynier wojskowy i architekt, Francuz Guillaume de Beauplan opisał ten zwyczaj, a w notatkach stwierdził, że ksiądz w przeciągu dwóch godzin, zebrał 5 tysięcy jaj! Jajko było darzone szczególną sankcją. Absolutnie nie można było go ukraść i to nie ze względu na stratę, którą ponosił okradziony, a karę którą ponosił złodziej. Wierzono, że ten kto je ukradnie, będzie miał aż siedem grzechów, a nie tylko jeden. ¶

Zabawa jajkami¶

W literaturze przetrwały opisy popularnej zabawy, która toczyła się przy wielkanocnym stole, a właściwie na owym stole. Walatka, czy inaczej wybitki to stukanie jajkami lub toczenie ich po stole przez kilka osób. Wygrywa ten, czyje jajko bicie przetrwa, czyli która skorupka nie pęknie. Dawna walatka może wydać się naszym dzieciom nieco nudna, warto więc skorzystać z pomysłu, który podsuwa nam wielkanocny zając. Ten popularny zwierzak, związał się ze świętami wielkanocnymi za sprawą pocztówek okolicznościowych, będąc bardzo popularnym bohaterem ilustracji świątecznych. Na Śląsku czy Pomorzu sylwetka zająca kojarzy się dzieciom ze zbieraniem podarków świątecznych, drobiazgów i słodyczy. Ponoć zając lubi je ukryć w różnych zakamarkach domu czy mieszkania, a nawet ogrodu, a zadaniem najmłodszych jest przechytrzenie go i skrupulatne wyzbieranie niespodzianek.

Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2014-2020

×

Drogi Użytkowniku!

Administratorem Twoich danych jest Muzeum Wsi Radomskiej z siedzibą przy ulicy Szydłowieckiej 30 w Radomiu, zarejestrowanym w Rejestrze Instytucji Kultury prowadzonym przez Samorząd Województwa Mazowieckiego pod numerem RIK/21/99 NIP 796-007-85-07.   Nasz e-mail to  muzeumwsi@muzeum-radom.pl, a numer telefonu 48 332 92 81. Z Inspektorem Ochrony Danych (IOD) skontaktujesz się mailem iod@rodo-radom.pl

Co do zasady Twoje dane zbieramy wyłącznie w celach związanych ze statutowymi zadaniami MUZEUM. Przetwarzamy Twoje dane zgodnie z prawem: w przypadku gdy przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na nas jako administratorze, wykonania umowy oraz gdy przetwarzanie jest niezbędne do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym. Zawsze prosimy Cię o podanie tylko takiego zakresu danych, jaki jest niezbędny do realizacji naszych celów:

gromadzenie zabytków w statutowo określonym zakresie; katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych zbiorów; przechowywanie gromadzonych zabytków, w warunkach zapewniających im właściwy stan zachowania i bezpieczeństwo, oraz magazynowanie ich w sposób dostępny do celów naukowych; zabezpieczanie i konserwację zbiorów oraz, w miarę możliwości, zabezpieczanie zabytków archeologicznych nieruchomych oraz innych nieruchomych obiektów kultury materialnej i przyrody; urządzanie wystaw stałych i czasowych; organizowanie badań i ekspedycji naukowych, w tym archeologicznych; prowadzenie działalności edukacyjnej; popieranie i prowadzenie działalności artystycznej i upowszechniającej kulturę; udostępnianie zbiorów do celów edukacyjnych i naukowych; zapewnianie właściwych warunków zwiedzania oraz korzystania ze zbiorów i zgromadzonych informacji; prowadzenie działalności wydawniczej, prowadzenie strony www, w tym zakresie serwisów, które poprawiają jakość naszej pracy i poziom oferowanych usług.  

W trosce o bezpieczeństwo zasobów Muzeum informujemy Cię, że będziemy monitorować siedzibę Muzeum z poszanowaniem Twojej ochrony do prywatności. W tym wypadku będziemy działać w oparciu o przepisy prawa i w celu wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym.

Nie będziemy przekazywać Twoich danych poza Polskę, ale możemy udostępnić je podmiotom, które wspierają nas wypełnianiu naszych zadań. Działamy w tym przypadku w celu wypełnienia obowiązków prawnych, które na nas spoczywają oraz w związku z wykonaniem zadań realizowanych w interesie publicznym.

Twoje dane będziemy przetwarzać w oparciu o przepisy prawa obowiązujące w naszym kraju, tak długo, jak przetwarzanie jest  niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na nas jako administratorze; także w związku z realizacją zadań publicznych oraz do momentu ustania przetwarzania w celach planowania związanego z organizacją funkcjonowania Muzeum.

Przysługuje Ci prawo do żądania dostępu do swoich danych osobowych, ich sprostowania, ograniczenia przetwarzania oraz, w zależności od podstawy przetwarzania danych osobowych, także prawo do wniesienia sprzeciwu wobec ich przetwarzania oraz prawo do ich przenoszenia i usunięcia.

Jeżeli przetwarzanie danych odbywa się na podstawie zgody, masz prawo do cofnięcia tej zgody w dowolnym momencie, jednak bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem.

Przysługuje Ci również prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa, gdy uznasz, że przetwarzanie Twoich danych osobowych narusza przepisy prawa.

Podanie danych osobowych jest obligatoryjne w oparciu o przepisy prawa; w pozostałym zakresie dobrowolne, ale odmowa ich podania może uniemożliwić podjęcie współpracy, realizację umowy czy usługi.

Szczegółowe zasady ochrony Twojej prywatności znajdują się w naszej Polityce Prywatności i Polityce Cookies.

Administrator Danych Osobowych .