Zamknij

Środa Popielcowa

Środa Popielcowa

Środa Popielcowa często określana jest też jako Popielec lub, nieco rzadziej, Wstępna Środa. Jest to dzień, który zgodnie z tradycją Kościoła Katolickiego rozpoczyna okres Wielkiego Postu – czyli przygotowanie do Świąt Wielkanocnych. Nazwa święta pochodzi od zwyczaju posypywania głowy popiołem, który uważany był za symbol przemijalności, ryt oczyszczenia oraz znak uniżenia się i żałoby.

Posypywania głów popiołem na znak pokuty, to obrzęd znany w wielu tradycjach. Wzmianki o nim znajdziemy już w Starym Testamencie  - wspominają o nim Księgi Jonasza i Joela, ale stosowany był także w starożytnej Grecji i Egipcie i tradycyjnych obrzędach arabskich.

Publiczna pokuta za grzechy ciężkie funkcjonowała już we wczesnym chrześcijaństwie i związana była z rozpoczęciem Wielkiego Postu, a pod koniec VI wieku dniem pokuty stała się właśnie Środa Popielcowa.

Pierwotnie pokutnicy zakładali pokutne szaty i posypywani byli popiołem. W X wieku sakrament pokuty przybrał znaną nam formę spowiedzi indywidualnej, przez co pukuta publiczna straciła na znaczeniu. W 1091 r. decyzją papieża Urbana II obrzęd posypywania głów popiołem został rozszerzony na cały Kościół Zachodni, natomiast od XII wieku wprowadzono przepis, by popiół pozyskiwać ze spalonych palm użytych podczas Niedzieli Palmowej, co funkcjonuje aż do dziś. Sama nazwa Środy Popielcowej uznana została oficjalnie w 1570 roku podczas Soboru Trydenckiego.

Popielec to uroczystość o charakterze czysto kościelnym, a dla mieszkańców wsi był dniem granicznym, który wyznaczał koniec karnawału a zarazem początek postu. Na początku XX wieku w dniu tym organizowane były tańce obrzędowe, podczas których mężatki i gospodynie spotykały się w karczmie na „babski comber” – najmłodsze musiały „postawić wkupne” do grona starszych, statecznych mężatek, a potem odtańczyć taniec „na len, na konopie”. Taniec ten był zaklęciem, prośbą o urodzaj i obfite plony. Równie powszechną zabawą była tzw. „kłoda popielcowa”, nazywana również „klockiem”. Polegała ona na tym, że panny i kawalerów, którzy mimo osiągnięcia wieku stosownego do małżeństwa, nie zawarli go w karnawale, przewiązywano mocnym sznurem i wprzęgano do sporego pnia. Następnie zmuszano ich, aby kłodę dowlekli za sobą do karczmy, gdzie mogli próbować wykupić się wódką. Z czasem kłoda zmieniła wygląd – stała się niewielkim „klockiem” w postaci doczepianych do pleców panien drutów z nawleczonym papierem, karykaturami, końskim włosiem.

Dzień Środy Popielcowej był oficjalnym końcem zabawy i karnawału, które ustępowały miejsca skupieniu i wyciszeniu. Gospodynie przeprowadzały porządki, myły i wyparzały wszystkie garnki i patelnie, aby nie pozostał na nich nawet ślad tłuszczu,  a na przypieckach ustawiały garnki z zaczynem na żur, który odtąd miał królować na stołach. Obecnie w Kościele katolickim dni lub okresy pokuty stanowią specjalny czas przygotowania do najważniejszych świąt. W tym czasie wierni odbywają swoistą podróż duchową, dzięki pokucie i uczestnictwie w liturgii. Dobrowolne wyrzeczenia i post mają za zadanie wzmocnić ich wiarę i pokorę.

Środa Popielcowa rozpoczyna okres Wielkiego Postu. Przez 40 dni wierni przez modlitwę i powstrzymywanie się od niektórych pokarmów przygotowują się do najważniejszych świąt w Kościele katolickim, jakimi są Święta Zmartwychwstania Pańskiego.

 

Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2014-2020

×

Drogi Użytkowniku!

Administratorem Twoich danych jest Muzeum Wsi Radomskiej z siedzibą przy ulicy Szydłowieckiej 30 w Radomiu, zarejestrowanym w Rejestrze Instytucji Kultury prowadzonym przez Samorząd Województwa Mazowieckiego pod numerem RIK/21/99 NIP 796-007-85-07.   Nasz e-mail to  muzeumwsi@muzeum-radom.pl, a numer telefonu 48 332 92 81. Z Inspektorem Ochrony Danych (IOD) skontaktujesz się mailem iod@rodo-radom.pl

Co do zasady Twoje dane zbieramy wyłącznie w celach związanych ze statutowymi zadaniami MUZEUM. Przetwarzamy Twoje dane zgodnie z prawem: w przypadku gdy przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na nas jako administratorze, wykonania umowy oraz gdy przetwarzanie jest niezbędne do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym. Zawsze prosimy Cię o podanie tylko takiego zakresu danych, jaki jest niezbędny do realizacji naszych celów:

gromadzenie zabytków w statutowo określonym zakresie; katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych zbiorów; przechowywanie gromadzonych zabytków, w warunkach zapewniających im właściwy stan zachowania i bezpieczeństwo, oraz magazynowanie ich w sposób dostępny do celów naukowych; zabezpieczanie i konserwację zbiorów oraz, w miarę możliwości, zabezpieczanie zabytków archeologicznych nieruchomych oraz innych nieruchomych obiektów kultury materialnej i przyrody; urządzanie wystaw stałych i czasowych; organizowanie badań i ekspedycji naukowych, w tym archeologicznych; prowadzenie działalności edukacyjnej; popieranie i prowadzenie działalności artystycznej i upowszechniającej kulturę; udostępnianie zbiorów do celów edukacyjnych i naukowych; zapewnianie właściwych warunków zwiedzania oraz korzystania ze zbiorów i zgromadzonych informacji; prowadzenie działalności wydawniczej, prowadzenie strony www, w tym zakresie serwisów, które poprawiają jakość naszej pracy i poziom oferowanych usług.  

W trosce o bezpieczeństwo zasobów Muzeum informujemy Cię, że będziemy monitorować siedzibę Muzeum z poszanowaniem Twojej ochrony do prywatności. W tym wypadku będziemy działać w oparciu o przepisy prawa i w celu wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym.

Nie będziemy przekazywać Twoich danych poza Polskę, ale możemy udostępnić je podmiotom, które wspierają nas wypełnianiu naszych zadań. Działamy w tym przypadku w celu wypełnienia obowiązków prawnych, które na nas spoczywają oraz w związku z wykonaniem zadań realizowanych w interesie publicznym.

Twoje dane będziemy przetwarzać w oparciu o przepisy prawa obowiązujące w naszym kraju, tak długo, jak przetwarzanie jest  niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na nas jako administratorze; także w związku z realizacją zadań publicznych oraz do momentu ustania przetwarzania w celach planowania związanego z organizacją funkcjonowania Muzeum.

Przysługuje Ci prawo do żądania dostępu do swoich danych osobowych, ich sprostowania, ograniczenia przetwarzania oraz, w zależności od podstawy przetwarzania danych osobowych, także prawo do wniesienia sprzeciwu wobec ich przetwarzania oraz prawo do ich przenoszenia i usunięcia.

Jeżeli przetwarzanie danych odbywa się na podstawie zgody, masz prawo do cofnięcia tej zgody w dowolnym momencie, jednak bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem.

Przysługuje Ci również prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa, gdy uznasz, że przetwarzanie Twoich danych osobowych narusza przepisy prawa.

Podanie danych osobowych jest obligatoryjne w oparciu o przepisy prawa; w pozostałym zakresie dobrowolne, ale odmowa ich podania może uniemożliwić podjęcie współpracy, realizację umowy czy usługi.

Szczegółowe zasady ochrony Twojej prywatności znajdują się w naszej Polityce Prywatności i Polityce Cookies.

Administrator Danych Osobowych .