Stało się! O niemal 4 hektary powiększyła się powierzchnia Muzeum Wsi Radomskiej. To efekt działań samorządu województwa mazowieckiego, który właśnie zakupił nową nieruchomość. Na pozyskanym terenie powstanie zespół małomiasteczkowy, w którym będą prezentowane m.in. budynki z północnej i wschodniej części regionu radomskiego. Środki na ten cel pochodzą z budżetu województwa.
Zakupiona nieruchomość to działka o pow. 39,3 tys. m², która znajduje się pomiędzy ul. Starokrakowską a dotychczasową wschodnią granicą skansenu. Właśnie tu w niedalekiej przyszłości powstanie nowy kompleks radomskiego skansenu – zespół małomiasteczkowy.
W piątek, 10 listopada 2023 roku, podczas konferencji prasowej podpisane zostały akty notarialne dotyczący nabycia nieruchomości. Dzięki temu skansen zwiększył swoją powierzchnię i z nowo nabytymi gruntami zajmuje prawie 40 hektarów.
– Skanseny to pewnego rodzaju wehikuły czasu. Nie ograniczamy się tu do podziwiania dzieł sztuki i przyglądania się eksponatom za to udajemy się w swoistą podróż w czasie i wkraczamy w zupełnie inny wymiar poznawania historii naszych przodków, ich zwyczajów i stylu życia. Muzeum Wsi Radomskiej jest tego doskonałym przykładem, dlatego inwestujemy w jego rozwój – podkreśla marszałek Adam Struzik.
Nowa przestrzeń dla zwiedzających
Zespół będzie składał się z rynku z czterema zabudowanymi pierzejami. Na dwóch z nich zostaną ulokowane obiekty, które muzeum ma już w swoich zbiorach. Będą tu prezentowane budynki z północnej i wschodniej części regionu radomskiego. Natomiast pozostałe dwie pierzeje powstaną z budynków pochodzących z południowej części regionu. Niewykluczone, że będą to również repliki domów przysłupowych, a także XIX-wiecznej kamiennej zabudowy, która była charakterystyczna dla tej części regionu. Ostateczny kształt zespołu małomiasteczkowego poznamy w trakcie prac badawczych i projektowych. Wnętrza będą wykorzystywane do różnorodnych działań muzealnych. Odtworzone zostaną m.in. dawny sklep, apteka, zakład krawiecki, szewski, a także warsztat zegarmistrzowski połączony z wystawą zegarów szwarcwaldzkich.
Jak zauważa wicemarszałek Rafał Rajkowski, to ważny moment dla radomskiego skansenu. – Ta inwestycja otwiera nowy rozdział w historii muzeum. Ziszczą się bowiem plany, które zrodziły się już w latach 70-tych ubiegłego wieku. Wówczas budowa zespołu małomiasteczkowego nie była możliwa z uwagi na brak odpowiedniego miejsca i przestrzeni. Postanowiliśmy to zmienić, znaleźliśmy środki w naszym budżecie i dziś zakup nowego terenu stał się faktem.
Z przeszłości do teraźniejszości
Na bogactwo tradycyjnej architektury drewnianej regionu radomskiego składały się nie tylko chłopskie siedliska, majątki ziemskie czy budynki sakralne, ale również budynki znajdujące się w niewielkich ośrodkach miejskich. Obiekty te łączyły w sobie wiele funkcji i charakteryzowały się oryginalną konstrukcją i obrazem plastycznym. Rynki z pierzejami zabudowanymi domami podcieniowymi, które stanowiły przestrzeń dla handlu i rzemiosła, czy specyficzne bramy przejazdowe są już tylko wspomnieniem.
Jak dodaje Ilona Jaroszek dyrektor Muzeum Wsi Radomskiej, działania zmierzające do realizacji tego przedsięwzięcia trwają od wielu lat. - Muzeum gromadzi kolekcje, które staną się częścią ekspozycji małego miasteczka. W ostatnim czasie powstały już pierwsze przymiarki do planowanego rynku małomiasteczkowego, które będą rozwijane, a ich ostateczny kształt poznamy w niedalekiej przyszłości. Cieszę się, że wraz z nabyciem gruntów powiększymy obszar naszego muzeum, a jednocześnie zdecydowanie wzbogacimy jego ofertę dla zwiedzających.
Pomysł budowy zespołu małomiasteczkowego pojawił się już w pierwszym scenariuszu etnograficznym radomskiego skansenu, którego autorem był prof. Józef Gajek. Konspekt powstał w 1975 r. Rok później, po utworzeniu Muzeum Wsi Radomskiej, pracownicy skansenu rozpoczęli badania terenowe, które zaowocowały wytypowaniem kilku obiektów. W 1983 r. mgr inż. Tadeusz Derlatka opracował koncepcję urbanistyczną zespołu małomiasteczkowego, która uwzględniała powstanie rynku z trzema zabudowanymi pierzejami. Zabudowa miała powstać po północnej stronie ul. Szydłowieckiej, która wówczas była niezagospodarowana. Na podstawie projektu Tadeusza Derlatki Muzeum Wsi Radomskiej w latach 80. i 90. przeprowadziło kilkanaście rozbiórek zabytkowych XIX-wiecznych obiektów, które trafiły do muzealnego magazynu. Były to m.in. jatka z Mogielnicy, biblioteka z Mogielnicy, Urząd Gminy z Gozdu, chałupa z Gowarczowa, poczta z Mogielnicy, chałupa z Mogielnicy.
