Zamknij

Setna rocznica śmierci Henryka Dembińskiego

Setna rocznica śmierci Henryka Dembińskiego

11 grudnia 1915 roku zmarł właściciel Przysuchy, poseł do Dumy, prezes Stronnictwa Polityki Realnej

Henryk Dembiński herbu Nieczuja urodził się w 1866 roku w rodzinie ziemiańskiej jako syn Juliusza i Heleny z hrabiów Wodzickich w majątku rodzinnym Góry w powiecie pińczowskim. Był wnukiem Ludwika Dembińskiego, posła na sejm Królestwa Polskiego, brata bohatera powstania listopadowego gen. Henryka Dembińskiego. Syn Ludwika, Juliusz, podzielił majątek między synów, tworząc trzy gałęzie rodu. Najstarszy syn Juliusza Ludwik (1862-1910) objął Góry z przyległościami, Henryk (1866-1915) Przysuchę z przyległościami, a najmłodszemu Stefanowi (1869-1934) przypadły Borkowice. Henryk po śmierci matki w 1869 r. był wychowywany przez siostrę ojca, Marię Stanisławową Jastrzębską. Ukończył kolegium jezuitów w Kalksburgu pod Wiedniem. Maturę zdał w morawskim Böhmisch Leipa. W latach 1884–1887 studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, następnie do 1889 roku kontynuował naukę na tym kierunku w Innsbrucku. Służbę wojskową odbył w austriackim pułku ułanów. Około 1892 roku zamieszkał w Przysusze. Jako właściciel majątku prowadził gospodarstwo leśne, rolne i przemysłowe. Za nasiona jęczmienia otrzymał w 1901 roku nagrodę na wystawie w Kielcach. W 1897 roku ożenił się z Zofią Tyszkiewiczówną (1874-13 XII 1958) z Kretyngi, z którą miał ośmioro dzieci: Zofię (1898-1966), Helenę (1899-1990), Marię (1900-1901), Jana Antoniego (1902-1969), Ludwika Antoniego (1903-1984), Andrzeja Antoniego (1905-1942), Krystynę (1908-2004) i Henryka Antoniego (1911-1986), ostatniego właściciela Przysuchy.

Po rewolucji 1905 roku zaangażował się w działalność Stronnictwa Polityki Realnej. Jako przedstawiciel tego ugrupowania wszedł w styczniu 1907 roku do opoczyńskiego komitetu wyborczego. Stosunkiem głosów 49:9 został wybrany na posła do II Dumy Państwowej z guberni kieleckiej (1907). W wyborach do III Dumy był elektorem z kurii ziemiańskiej powiatu opoczyńskiego. Od początku swojej działalności politycznej był związany z ruchem konserwatywnym.

Od maja 1908 roku był prezesem Stronnictwa Polityki Realnej. Sprawował także funkcję prezesa Towarzystwa Opieki nad Wychodźcami i wiceprezesa Towarzystwa Popierania Pracy Społecznej. W latach 1910–1914 był radcą Komitetu Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego. W listopadzie 1914 roku uczestniczył w utworzeniu Komitetu Narodowego Polskiego, wchodząc do jego Wydziału Wykonawczego. Współtowarzysze i przedstawiciele innych stronnictw zwracali uwagę na jego zrównoważenie, bystry umysł i orientację w sprawach, w których zabierał głos. Podkreślali, że przy wierności zasadom zachowawczym umiał szanować zdanie przeciwne. Ceniono jego sumienność i poświęcenie dla pracy społecznej. W swoim majątku Henryk Dembiński fundował stypendia uczniom z ubogich rodzin. W 1910 roku taką pomoc otrzymał m.in. Jan Zieja (późniejszy ksiądz, pisarz religijny, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej).Umożliwiło mu to rozpoczęcie nauki w czwartej klasie Gimnazjum hrabiego Zygmunta Wielopolskiego im. św. Stanisława Kostki w Warszawie. W czasie I wojny światowej Dembiński zaangażował się w pomoc osobom potrzebującym. Był gorliwym katolikiem, członkiem Sodalicji Mariańskiej. W listopadzie 1915 roku został prezesem Centralnego Komitetu Ratunkowego w Lublinie. W latach 1907-1915 pisał dziennik polityczny. Zaczął go prowadzić jako poseł Dumy, kontynuował jako prezes Stronnictwa Polityki Realnej. Ostatni zapis został dokonany trzy dni przed jego śmiercią. Zmarł 11 grudnia 1915 roku w wieku 49 lat na zawał serca w Warszawie, w pełni aktywności politycznej i społecznej, u szczytu swojej kariery. Został pochowany w kaplicy Dembińskich w Skrzyńsku.

Fotografie:

1. Fot. A. Sèle, Henryk Dembiński, Wiedeń, zb. Muzeum w Przysusze

2. Zofia z Tyszkiewiczów Dembińska, Instytut Photographique, Paryż, zb. Muzeum w Przysusze

3. Dwór Dembińskich, okres międzywojenny, zb. Muzeum w Przysusze

4. Druk okolicznościowy, wł. Marii Pyrki

5. Kaplica Dembińskich na cmentarzu w Skrzyńsku, fot. A. Zarychta-Wójcicka

6. Płyta grobowa Dembińskich w kaplicy w Skrzyńsku, fot. A. Zarychta-Wójcicka

Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2014-2020

×

Drogi Użytkowniku!

Administratorem Twoich danych jest Muzeum Wsi Radomskiej z siedzibą przy ulicy Szydłowieckiej 30 w Radomiu, zarejestrowanym w Rejestrze Instytucji Kultury prowadzonym przez Samorząd Województwa Mazowieckiego pod numerem RIK/21/99 NIP 796-007-85-07.   Nasz e-mail to  muzeumwsi@muzeum-radom.pl, a numer telefonu 48 332 92 81. Z Inspektorem Ochrony Danych (IOD) skontaktujesz się mailem iod@rodo-radom.pl

Co do zasady Twoje dane zbieramy wyłącznie w celach związanych ze statutowymi zadaniami MUZEUM. Przetwarzamy Twoje dane zgodnie z prawem: w przypadku gdy przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na nas jako administratorze, wykonania umowy oraz gdy przetwarzanie jest niezbędne do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym. Zawsze prosimy Cię o podanie tylko takiego zakresu danych, jaki jest niezbędny do realizacji naszych celów:

gromadzenie zabytków w statutowo określonym zakresie; katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych zbiorów; przechowywanie gromadzonych zabytków, w warunkach zapewniających im właściwy stan zachowania i bezpieczeństwo, oraz magazynowanie ich w sposób dostępny do celów naukowych; zabezpieczanie i konserwację zbiorów oraz, w miarę możliwości, zabezpieczanie zabytków archeologicznych nieruchomych oraz innych nieruchomych obiektów kultury materialnej i przyrody; urządzanie wystaw stałych i czasowych; organizowanie badań i ekspedycji naukowych, w tym archeologicznych; prowadzenie działalności edukacyjnej; popieranie i prowadzenie działalności artystycznej i upowszechniającej kulturę; udostępnianie zbiorów do celów edukacyjnych i naukowych; zapewnianie właściwych warunków zwiedzania oraz korzystania ze zbiorów i zgromadzonych informacji; prowadzenie działalności wydawniczej, prowadzenie strony www, w tym zakresie serwisów, które poprawiają jakość naszej pracy i poziom oferowanych usług.  

W trosce o bezpieczeństwo zasobów Muzeum informujemy Cię, że będziemy monitorować siedzibę Muzeum z poszanowaniem Twojej ochrony do prywatności. W tym wypadku będziemy działać w oparciu o przepisy prawa i w celu wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym.

Nie będziemy przekazywać Twoich danych poza Polskę, ale możemy udostępnić je podmiotom, które wspierają nas wypełnianiu naszych zadań. Działamy w tym przypadku w celu wypełnienia obowiązków prawnych, które na nas spoczywają oraz w związku z wykonaniem zadań realizowanych w interesie publicznym.

Twoje dane będziemy przetwarzać w oparciu o przepisy prawa obowiązujące w naszym kraju, tak długo, jak przetwarzanie jest  niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na nas jako administratorze; także w związku z realizacją zadań publicznych oraz do momentu ustania przetwarzania w celach planowania związanego z organizacją funkcjonowania Muzeum.

Przysługuje Ci prawo do żądania dostępu do swoich danych osobowych, ich sprostowania, ograniczenia przetwarzania oraz, w zależności od podstawy przetwarzania danych osobowych, także prawo do wniesienia sprzeciwu wobec ich przetwarzania oraz prawo do ich przenoszenia i usunięcia.

Jeżeli przetwarzanie danych odbywa się na podstawie zgody, masz prawo do cofnięcia tej zgody w dowolnym momencie, jednak bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem.

Przysługuje Ci również prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa, gdy uznasz, że przetwarzanie Twoich danych osobowych narusza przepisy prawa.

Podanie danych osobowych jest obligatoryjne w oparciu o przepisy prawa; w pozostałym zakresie dobrowolne, ale odmowa ich podania może uniemożliwić podjęcie współpracy, realizację umowy czy usługi.

Szczegółowe zasady ochrony Twojej prywatności znajdują się w naszej Polityce Prywatności i Polityce Cookies.

Administrator Danych Osobowych .