Zamknij

Ewa Szczepanowska, Święto Matki Boskiej Zielnej

Po co te wiązki i wianki
z mięty, wrotyczu, rumianku?
Niesiemy je na znak hołdu
Maryi Pannie przed ołtarz


(fragment "Mszy Maryjnej na Matkę Boską Zielną" Kazimiery Iłłakowiczówny)

Obchodzone 15 sierpnia święto Matki Boskiej Zielnej to popularna nazwa uroczystości Wniebowzięcia Najwiętszej Marii Panny, najstarszego święta Maryjnego w roku liturgicznym i jednego z najstarszych świąt kościelnych. W Jerozolimie i Konstantynopolu obchodzono je już w V wieku, a w Rzymie od VII wieku. W Polsce święto Wniebowzięcia obchodzone było od XI wieku.

W 1950 roku przez papieża Piusa XII został ogłoszony dogmat o Wniebowzięciu Najświętszej Marii Panny. W swojej religijnej wymowie 15 sierpnia "jest dniem triumfu Niepokalanej i ukoronowaniem wszystkich Jej godności".

Natomiast obrzędowość ludowa wiąże ten dzień ze święceniem płodów rolnych i ziół. Święto Matki Bożej Zielnej w Polsce wyznacza koniec żniw. Mówi się, iż "na Wniebowzięcie zakończono żęcie". Dary ziemi przynosi się do kościołów jako podziękowanie za plony. Uroczystości Matki Boskiej Zielnej nieraz łączy się z dożynkami. Dawniej nazywano to święto również dniem Matki Bożej Dożynkowej.

W parafiach wiejskich święcony jest wielki wieniec stanowiący podziękowanie Matce Bożej za plony. Wykonywany jest z ostatnich kłosów zżynanych uroczyście na zakończenie żniw. W wieńcu tradycyjnie są kłosy pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa, a taże zioła, owoce, makówki i kwiaty - nagietki, "koszyczki Najświętszej Marii Panny", czyli werbena, "łzy Matki Boskiej" -groszek, warkoczyki najświętszej Panienki- dziewanna drobnokwiatowa, "złote włosy Matki Boskiej"- len czy "pantofelki Matki Boskiej". Wieńce były dawniej tak duże, że wieziono je do kościoła na drabiniastym wozie.

Do poświęcenia przynosi się też bukiety z ziół i kwiatów. Bukiety te są zabierane z powrotem do domów i trzymane do przyszłego roku. Poświęconym bukietom zielnym przypisuje się różnorakie właściwości dobroczynne, lecznicze. Do bukietów wkłada się wiele ziół i kwiatów, bo "w sierpniu każdy kwiat woła -weź mnie do kościoła". Skład bukietów zależy od regionu, lecz najczęściej znajdują się w nim między innymi: dziurawiec-leczy wątrobę, piołun-na bóle brzucha, mięta, macierzanka, dziewanna, wrotycz, które mają działanie odkażające, kopytnik i krwawnik-na niestrawność i anemię.Oprócz ziół leczniczych do bukietów wkłada się również rośliny ważne w gospodarstwie domowym np.: mak, len, konopie, kartofel, marchew, jabłko wbite na patyku, gałązki leszczyny czy owoce jarzębiny. Poświęcenie zabezpiecza owoce i warzywa na zimę przed szkodnikami. Dawniej, niekiedy w drodze do domu kładziono poświęcone bukiety do bruzd na polach i zbierano je dopiero po kilku dniach. W domu bukiet przechowuje się bardzo starannie, najczęściej wiesza koło obrazu Matki Bożej. Wykruszane z tych bukietów zioła używane są w leczeniu wszelkich chorób. Niegdyś wierzono, że wszystkie rośliny w bukiecie miały właściwości odczyniania uroków, czyli złych mocy rzucanych zarówno na ludzi, jak i na zwierzęta. Już sama obecność świętego bukietu miała odwracać zły urok od domu. Dymem z ziołowych kadzideł odpędzano choroby, które mogły być spowodowane złym spojrzeniem. Makówki z bukietu wkładano do kołysek dzieci płaczących po nocach, wkładano również je pod głowę do trumny zmarłemu dla uzyskania wiecznego pokoju czy konającym, aby skrócić ich cierpienia. Starty na proch susz z bukietu lub wieńca z zeszłego roku dosypuje się do ziarna siewnego.

Dawniej, pięć dni przed świętem Matki Boskiej Zielnej, w świętego Wawrzyńca święcono też masło i miód.

W roku 1989 święto Matki Boskiej Zielnej przywrócone zostało jako święto państwowe (zniesiono je w latach 60.). Dla Polaków ma ono dodatkowo szczególne znaczenie z powodu "Cudu nad Wisłą". 15 sierpnia 1920 roku, w święto Matki Boskiej Zielnej rozpoczęła się kontrofensywa wojsk polskich. 16 sierpnia ruszyła ofensywa wojsk marszałka Józefa Piłsudskiego znad Wieprza, wypierając oddziały sowieckie z terenów Rzeczypospolitej. Bitwa warszawska, zwana "Cudem nad Wisłą" była faktem historycznym o ogromnej doniosłości.


Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2014-2020

×

Drogi Użytkowniku!

Administratorem Twoich danych jest Muzeum Wsi Radomskiej z siedzibą przy ulicy Szydłowieckiej 30 w Radomiu, zarejestrowanym w Rejestrze Instytucji Kultury prowadzonym przez Samorząd Województwa Mazowieckiego pod numerem RIK/21/99 NIP 796-007-85-07.   Nasz e-mail to  muzeumwsi@muzeum-radom.pl, a numer telefonu 48 332 92 81. Z Inspektorem Ochrony Danych (IOD) skontaktujesz się mailem iod@rodo-radom.pl

Co do zasady Twoje dane zbieramy wyłącznie w celach związanych ze statutowymi zadaniami MUZEUM. Przetwarzamy Twoje dane zgodnie z prawem: w przypadku gdy przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na nas jako administratorze, wykonania umowy oraz gdy przetwarzanie jest niezbędne do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym. Zawsze prosimy Cię o podanie tylko takiego zakresu danych, jaki jest niezbędny do realizacji naszych celów:

gromadzenie zabytków w statutowo określonym zakresie; katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych zbiorów; przechowywanie gromadzonych zabytków, w warunkach zapewniających im właściwy stan zachowania i bezpieczeństwo, oraz magazynowanie ich w sposób dostępny do celów naukowych; zabezpieczanie i konserwację zbiorów oraz, w miarę możliwości, zabezpieczanie zabytków archeologicznych nieruchomych oraz innych nieruchomych obiektów kultury materialnej i przyrody; urządzanie wystaw stałych i czasowych; organizowanie badań i ekspedycji naukowych, w tym archeologicznych; prowadzenie działalności edukacyjnej; popieranie i prowadzenie działalności artystycznej i upowszechniającej kulturę; udostępnianie zbiorów do celów edukacyjnych i naukowych; zapewnianie właściwych warunków zwiedzania oraz korzystania ze zbiorów i zgromadzonych informacji; prowadzenie działalności wydawniczej, prowadzenie strony www, w tym zakresie serwisów, które poprawiają jakość naszej pracy i poziom oferowanych usług.  

W trosce o bezpieczeństwo zasobów Muzeum informujemy Cię, że będziemy monitorować siedzibę Muzeum z poszanowaniem Twojej ochrony do prywatności. W tym wypadku będziemy działać w oparciu o przepisy prawa i w celu wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym.

Nie będziemy przekazywać Twoich danych poza Polskę, ale możemy udostępnić je podmiotom, które wspierają nas wypełnianiu naszych zadań. Działamy w tym przypadku w celu wypełnienia obowiązków prawnych, które na nas spoczywają oraz w związku z wykonaniem zadań realizowanych w interesie publicznym.

Twoje dane będziemy przetwarzać w oparciu o przepisy prawa obowiązujące w naszym kraju, tak długo, jak przetwarzanie jest  niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na nas jako administratorze; także w związku z realizacją zadań publicznych oraz do momentu ustania przetwarzania w celach planowania związanego z organizacją funkcjonowania Muzeum.

Przysługuje Ci prawo do żądania dostępu do swoich danych osobowych, ich sprostowania, ograniczenia przetwarzania oraz, w zależności od podstawy przetwarzania danych osobowych, także prawo do wniesienia sprzeciwu wobec ich przetwarzania oraz prawo do ich przenoszenia i usunięcia.

Jeżeli przetwarzanie danych odbywa się na podstawie zgody, masz prawo do cofnięcia tej zgody w dowolnym momencie, jednak bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem.

Przysługuje Ci również prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa, gdy uznasz, że przetwarzanie Twoich danych osobowych narusza przepisy prawa.

Podanie danych osobowych jest obligatoryjne w oparciu o przepisy prawa; w pozostałym zakresie dobrowolne, ale odmowa ich podania może uniemożliwić podjęcie współpracy, realizację umowy czy usługi.

Szczegółowe zasady ochrony Twojej prywatności znajdują się w naszej Polityce Prywatności i Polityce Cookies.

Administrator Danych Osobowych .